Zespół jelita nadwrażliwego (IBS – irritable bowel syndrome) to choroba czynnościowa przewodu pokarmowego. Objawia się bólem lub dyskomfortem w brzuchu, wzdęciami, zmianą rytmu wypróżnień i konsystencji stolca. Według różnych badań epidemiologicznych dolegliwości te dotyczą około 20 % osób dorosłych. Choroba ta często przebiega z dyspepsją (nazwa ta pochodzi z języka greckiego i oznacza – złe trawienie), która objawia się bólem w nadbrzuszu, uczuciem pełności, czasem występuje uczucie pieczenia w nadbrzuszu (dołku podsercowym).
Zespół jelita nadwrażliwego
Zespół jelita nadwrażliwego jest chorobą przewlekłą, nie zagraża bezpośrednio życiu. Najczęściej występuje u osób młodych przed 45 rokiem życia, do tego trzy razy częściej u kobiet.
Zespołu jelita nadwrażliwego może wystąpić pod wpływem wielu czynników.
Należą tu:
– przebyte infekcje przewodu pokarmowego (zaobserwowano, że ciężki stres przebyty przed lub zaraz po infekcji zwiększa ryzyko wystąpienia ZJN)
– zaburzenia jelitowej flory bakteryjnej – istotne znaczenie ma prawidłowa flora jelitowa (zawierająca odpowiednią ilość bakterii probiotycznych)
– przyczyny psychospołeczne – zaburzenia lękowe, depresja, problemy psychospołeczne
– czynniki genetyczne – u około 30 % pacjentów z ZJN stwierdzono występowanie tego schorzenia w rodzinie
– przyczyny żywieniowe – zazwyczaj objawy nasilają:
– tłuste mięsa i wędliny,
– potrawy smażone
– dieta uboga w błonnik
– produkty wzdymające, np. strączkowe, kapusta, cebula
– mocna kawa, herbata
– czekolada i kakao
– napoje gazowane
– napoje alkoholowe
– guma do żucia (ze względu na zawartość sorbitolu i fruktozy)
– często produkty mleczne, niefermentowane
– przejadanie się
– do innych przyczyn można zaliczyć stosowanie antybiotyków, leków przeczyszczających i hormonalnych.
Podstawą leczenia zespołu jelita nadwrażliwego jest zmiana dotychczasowego stylu życia. Dotyczy to m.in. aktywności fizycznej oraz sposobu odżywiania się.
Wskazany jest ruch na świeżym powietrzu, spacery, aktywność dostosowana do indywidualnych możliwości. Ruch wpływa również korzystnie na poprawę funkcjonowania układu nerwowego.
Ważnym aspektem leczenia jest walka ze stresem. Często wskazana jest pomoc specjalisty (psychologa), który poprzez psychoterapię pomoże lepiej znosić problemy emocjonalne czy depresję.
Żywienie pacjenta z zespołem jelita nadwrażliwego jest indywidualne. Pacjent powinien skonsultować się z dietetykiem, który skomponuje odpowiednio zbilansowany jadłospis. Pozwoli to uniknąć niedoborów żywieniowych (składników mineralnych, witamin, białek, tłuszczów oraz węglowodanów). Jadłospis musi opierać się o bardzo szczegółowy wywiad z pacjentem, dotyczący jego dolegliwości i indywidualnych upodobań.
Autor:
Agnieszka Blumczyńska
Dietetyk kliniczny
Literatura:
1. Jarosz, „Praktyczny podręcznik dietetyki”, Instytut Żywności i Żywienia
2. Grzymisławski, J. Gawęcki, „Żywienie człowieka zdrowego i chorego”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012