Karob, szarańczyn strąkowy – co to takiego?
Karob, szarańczyn strąkowy, ceratonia (Ceratonia siliqua L.) uprawiany jest w basenie Morza Śródziemnego ale spotkać można go również rosnącego dziko. Często występuje pod nazwą chleba świętojańskiego. Karob wcześniej zaliczany do rodziny bezłykowatych, dziś należy do grupy bobowatych. Owocem zimozielonego drzewa karobowego są okazałe fioletowo – brązowe strąki. Wewnątrz strąków znajdują się niejadalne twarde ziarna – bielmo, które używane są do ekstrakcji żywicy z chleba świętojańskiego lub gumy karobowej.
Karob, szarańczyn strąkowy, ceratonia (Ceratonia siliqua L.)
W cyklu produkcji gumy karobowej uzyskuje się także produkty uboczne, m.in. mąkę karobową, która charakteryzuje się niską zawartością tłuszczu i białka a wysoką węglowodanów. Mąka otrzymywana jest także z bezpestkowego strąka, określana jako mąka z chleba świętojańskiego. Tradycyjnie stosowano ją jako substytut czekolady lub kakao, jest to szczególnie ważne dla osób, które nie mogą spożywać tradycyjnego kakao ze względu na alergię lub nietolerancję pokarmową. Duże wartości odżywcze przedstawia miąższ strąków, ma słodkawo – czekoladowy smak i przypomina kakao.
Karob i jego właściwości
Ze strąków uzyskuje się włókno pokarmowe – błonnik, które wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, posiada właściwości zbliżone do insuliny, dzięki obecności w swoim składzie d-pinitolu, poza tym nasila dostarczanie kreatyny do włókien mięśniowych. Karob zawiera wysoką zawartość węglowodanów (około 90%), wśród których przeważają cukry (około 50%) i włókna pokarmowe (około 40%). Jest źródłem związków fenolowych, ktechin i proantycyjanidyn, które posiadają zdolność przeciwutleniającą oraz składników minerałów (żelaza, wapnia, potasu, fosforu, sodu i siarki) a także witamin E, D, C, B3, B6 oraz kwasu foliowego.
Lokalnie karob uprawiany jest jako roślina przeznaczona na paszę, dawniej karob służył za pożywienie ubogiej części społeczeństwa.
Karob i jego wpływ na zdrowie – dowody
Przeprowadzono badanie, w którym podawano respondentom chorym na cukrzycę typu drugiego oraz grupie zdrowych (grupa kontrolna) napój wzbogacony w pinitol (melasę karobową), zamiast w cukier. Okazało się, że wzbudza on zmiany w szlaku wydzielania insuliny, które byłyby w stanie pomóc w obniżeniu poziomu glukozy we krwi poprzez ochronę komórek β trzustki oraz poprzez pobudzanie szlaku wydzielania insuliny. 42 dni spożywania napoju z melasą karobową przyczyniło się do spadku poziomu glukozy u badanych z cukrzycą typu drugiego oraz u osób zdrowych. Taki schemat działania może w istotny sposób wpływać na proces zapobiegania insulinooporności i nagły wzrost cukrzycy.
Jak widać karob posiada wiele wartości odżywczych i prozdrowotnych dlatego warto wprowadzić go do swoje domowej kuchni i używać jako zamiennik m.in. kakao lub cukru.
Dla przykładu podaję przepis na pyszny dietetyczny i odżywczy placek z karobem i owocami.
Placek karobowy z porzeczkami lub wiśniami
Składniki:
145 g – mąka pszenna pełnoziarnista
145 g – mąka pszenna
10g – proszek do pieczenia (lub soda oczyszczona dla osób z alergią na nikiel)
100 g – cukier (lub ½ szklanki melasy karobowej)
16 g – cukier waniliowy
30 g – karob
175 g – mleko (gdy dodajemy melasę karobową wtedy mleka 150g)
1 szt. – jajo całe
50 g – olej rzepakowy
300 g – porzeczki czerwone lub wiśnie
Wykonanie:
Wszystkie suche składniki mieszamy w jednym naczyniu. Następnie dodajemy pozostałe mokre składniki i znowu mieszamy łyżką (nie trzeba używać miksera) do całkowitego połączenia się składników. Dodajemy owoce i delikatnie je mieszamy z powstałym ciastem. Piekarnik z termoobiegiem nagrzewamy do 175 stopni (180 stopni bez termoobiegu), ciasto wykładamy do keksowej foremki wyłożonej papierem do pieczenia, wkładamy do piekarnika i pieczemy 50 minut. Po tym czasie sprawdzamy za pomocą drewnianego patyczka czy ciasto jest już na pewno upieczone (patyczek jest suchy) i wyjmujemy z piekarnika. Smacznego!
1 porcja 55g = 143 kcal
Autor:
mgr Agnieszka Blumczyńska
Dietetyk kliniczny
Literatura:
- Degree of roasting of carob flour affecting the properties of gluten-free cakes and cookies,2017 Jun;54(7):2094-2103. doi: 10.1007/s13197-017-2649-x. Epub 2017 May 10.
- Study of locust bean gum reinforced cyst-chitosan and oxidized dextran based semi-IPN cryogel dressing for hemostatic application,2017 Dec 8;3(3):370-384.
- Effects of a Carob-Pod-Derived Sweetener on Glucose Metabolism, 2018 Feb 27;10(3). pii: E271. doi: 10.3390/nu10030271.
- Jazurek-Gutek, S. Grundas, J. Laskowski, J. Sadkiewicz, Zapomniane walory funkcjonalne mączki ze strąków szarańczynu (Ceratonia Siliqua L.) oraz nowe mośliwości jej zastosowania jako prozdrowotnego dodatku do pieczywa, Acta Agrophysica, 2010, 15(2), 305-313.
- XLII Sesja Naukowa Komitetu Nauk o Żywności Polskiej Akademii Nauk ŻYWNOŚĆ – ZDROWIE – PRZYSZŁOŚĆ, materiały konferencji naukowej, Komitet Nauk o Żywności Polskiej Akademii Nauk Wydział Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Polskie Towarzystwo Technologów Żywności, Lublin, 25 – 26 czerwca 2015.
- Siastała, D. Dziki, R. Różyło, wpływ dodatku błonnika z szarańczynu strąkowego na cechy teksturalne miękiszu chleba pszennego, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych nr 578, 2014, 111–119, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie.
Agnieszka Blumczyńska
"Mądre Żywienie"
Gabinet Dietetyki Klinicznej
Członkostwo:
- Certyfikowanym Członkiem Polskiego Stowarzyszenia Dietetyków
- Członkiem Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego Dzieci
- Członkiem Polskiego Stowarzyszenia Osób Chorych na Celiakię i na Diecie Bezglutenowej
- Znajdź więcej o mnie na:
